Τί είναι η εργοθεραπεία;
"Εργοθεραπεία είναι η τέχνη και η επιστήμη που βοηθά τους ανθρώπους να
διεκπεραιώνουν τις καθημερινές δραστηριότητες που είναι σημαντικές σε αυτούς,
ανεξάρτητα από την πάθηση, αναπηρία ή μειονεξία που πιθανό να αντιμετωπίζουν"
(ΑΟΤΑ, 1994).
Η παιδιατρική εργοθεραπεία ως επιστήμη ασχολείται με παιδιά που
παρουσιάζουν δυσχέρεια ή αδυναμία σε κάποιον τομέα ανάπτυξης ή μειονεκτούν σε
δραστηριότητες καθημερινής ζωής. Ο εργοθεραπευτής, αφού αξιολογήσει τη δυσκολία
του παιδιού επικεντρώνεται στους τομείς και τις δεξιότητες εκείνες όπου παρατηρείται
έλλειμμα και οργανώνει το θεραπευτικό πρόγραμμα και τις θεραπευτικές παρεμβάσεις
που θα ακολουθήσουν. Το πρόγραμμα είναι εξατομικευμένο και διαμορφώνεται ανάλογα
με την εξέλιξη του παιδιού. Για την αποτελεσματικότερη πορεία του προγράμματος είναι
σημαντική η συνεργασία με το περιβάλλον του παιδιού ( σχολικό, οικογενειακό) και με
τις υπόλοιπες ειδικότητες .
Πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία ;
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Εργοθεραπείας, μια σειρά από
δυσκολίες που χρήζουν αντιμετώπισης και αφορούν παιδιά προσχολικής και
σχολικής ηλικίας 3 έως 12 ετών είναι οι εξής:
• Το παιδί είναι αδέξιο, πέφτει συχνά και εύκολα, πέφτει πάνω σε άλλους ή
σε έπιπλα, σαν να δείχνει πως δεν μπορεί να υπολογίσει τη θέση του
σώματός του σε σχέση με το περιβάλλον.
• Δεν παίζει με συνομηλίκους του ή με παιχνίδια της ηλικίας του, προτιμά
να παίζει μόνο του και έχει ελαττωμένη αυτοπεποίθηση, αποφεύγει την
παιδική χαρά, τη γυμναστική, τα αθλήματα.
• Δεν μπορεί να μιμηθεί τις κινήσεις κάποιου άλλου και δεν συμμετέχει σε
συμβολικό παιχνίδι.
• Δυσκολεύεται να κατανοήσει τη δομή και το νόημα ενός παιχνιδιού, έχει
μειωμένη συγκέντρωση και δυσκολεύεται να ακολουθήσει σύνθετες
εντολές.
• Δυσκολεύεται να χρωματίσει μέσα στις γραμμές, να κόψει με ψαλίδι,
δυσκολεύεται να χειριστεί μικρά αντικείμενα, να κρατήσει το μολύβι, να
σχηματίσει γράμματα, να ζωγραφίσει σε πλαίσιο, να αντιγράψει σχήματα-
γραμμές.
• Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει κενά μεταξύ των λέξεων
όταν γράφει και δεν του αρέσει το γράψιμο γενικότερα.
• Αποφεύγει δραστηριότητες καθημερινής περιποίησης, όπως χτένισμα,
βούρτσισμα δοντιών, λούσιμο, κόψιμο των νυχιών, είναι
υπερευαίσθητο/υποευαίσθητο σε άγγιγμα, γεύσεις, θορύβους.
• Παρουσιάζει δυσκολίες στην ένδυση, να κουμπωθεί ή να δέσει τα
κορδόνια του, να φάει μόνο του ή να πάει μόνο του τουαλέτα, αποφεύγει
συγκεκριμένα είδη υφασμάτων.
• Δυσκολεύεται να κατακτήσει ποσοτικές, χρονικές και προμαθηματικές
έννοιες.
• Δεν του αρέσουν οι αγκαλιές και τα φιλιά.
• Είναι υπερκινητικό, δεν μπορεί να ησυχάσει.
Αν θεωρείτε ότι το παιδί σας παρουσιάζει κάποια από τις παραπάνω δυσκολίες
καλό είναι να απευθυνθείτε σε έναν εργοθεραπευτή για μία αξιολόγηση.
Τομείς εργοθεραπευτικής παρέμβασης:
Αδρή Κινητικότητα
Αδρός συντονισμός, αμφίπλευρος συντονισμός, πλευρίωση, έλεγχος κίνησης, πέρασμα
μέσης γραμμής, μπάλα, πηδήματα, σκάλες, ισορροπία, αυτόματες αλλαγές στην στάση
του σώματος.
Λεπτή Κινητικότητα
Οπτικοκινητικός συντονισμός, γραφοκινητικότητα, χρήση εργαλείων, ψαλίδι,
επιδεξιότητα δαχτύλων.
Πράξη
Μίμηση, ιδεασμός, κινητικός σχεδιασμός, εκτέλεση, διαδοχή, αντίληψη εντολών,
κατασκευή.
Λειτουργικότητα στην καθημερινή ζωή - Αυτοεξυπηρέτηση
Προσωπική υγιεινή όπως τουαλέτα, πλύσιμο δοντιών κ.τλ., ένδυση- απόδυση ρούχων και
παπουτσιών, φαγητό, κουμπιά, συγύρισμα κ.λ.π.
Αισθητικοκινητικός Τομέας
•Αισθητηριακή καταγραφή (ιδιοδεκτικό, αιθουσαίο, απτικό, οπτικό, ακουστικό, γευστικό
σύστημα)
•Αισθητηριακή ρύθμιση
•Αισθητηριακή επεξεργασία
• (Κιναίσθηση, στερεογνωσία, ανταπόκριση πόνου, σχήμα σώματος, αντίληψη σώματος,
τοπογραφικός προσανατολισμός, βιωματική τοποθέτηση στο χώρο, οπτικό κλείσιμο,
διαχωρισμός εικόνα-φόντο, αντίληψη βάθους, σταθερότητα φορμών)
Ψυχογνωστικές Δεξιότητες
• Ψυχολογικός τομέας
Αξίες, ενδιαφέροντα, έλεγχος εαυτού, λήψη ρόλου, κοινωνική ενσωμάτωση (βλεμματική
επαφή, αυτοέκφραση με κατάλληλους για το περιβάλλον τρόπους, αποφυγή
επιθετικότητας, απόσυρσης), διαπροσωπικές δραστηριότητες (χρήση λεκτικής και
εξωλεκτικής επικοινωνίας για την αντίδραση σε ποικιλία καταστάσεων), αυτοέκφραση,
διευθέτηση του χρόνου.
• Γνωστικός Τομέας
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ/ ΠΡΟΣΟΧΗ
ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ: Εμφάνιση ετοιμότητας και ικανότητας αντίδρασης και
ανταπόκρισης σε ερεθίσματα από το περιβάλλον.
ΕΝΑΡΞΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ - ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ την κατάλληλη
ώρα και αναγνώριση της ολοκλήρωσης.
ΒΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: Αναγνώριση και επεξεργασία ατόμων, τόπων,
χρόνων, σχέσεων, κατάστασης.
ΜΝΗΜΗ : Ακουστική, οπτική, βραχυπρόθεσμη, μακροπρόθεσμη
ΣΕΙΡOΘΕΤΗΣΗ: Τοποθέτηση πληροφοριών, δεδομένων και δράσεων σε σειρά και τάξη.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ : Αναγνώριση ομοιοτήτων και διαφορών
μεταξύ κομματιών από πληροφορίες του περιβάλλοντος.
ΧΡΩΜΑΤΑ : Ταύτιση, αναγνώριση, ονομάτιση, γενίκευση
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ : Επεξεργασία των θέσεων των αντικειμένων σε
διαφορετικό αριθμό σχέσεων μεταξύ τους. Έννοιες χώρου.
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ : Νοητική επεξεργασία των δεδομένων σε σχέση
με τον χρόνο. Έννοιες πριν μετά, ημέρες κ.λ.π.
•ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
•ΜΑΘΗΣΗ
•ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ
Νευρομυική Εξέλιξη
Αντανακλαστικά, μυϊκός τόνος, δύναμη, αντοχή, έλεγχος στάσης & συμμετρία στάσης.